Zo breng je medewerkers van goed naar goud

Laten we eerst kort definiëren wat we als arbeids- en organisatiepsychologen verstaan we onder het naar een hoger niveau brengen van een organisatie. Dat gaat in onze ogen niet zo zeer om ‘meer efficiëntie’, ‘hogere productiviteit’ of ‘meer motivatie’, maar vooral om: hoe zorg je dat mensen hun eigen potentieel waar kunnen maken? Efficiëntie, meer productiviteit en motivatie zijn hier dan wel vaak aangename bijeffecten van.

Het startpunt is goede medewerkers die beschikken over een basis aan capaciteiten, over leer- en aanpassingsvermogen en die daar ook enig (zelf)vertrouwen in hebben. Om deze individuele medewerkers en/of het team vervolgens te laten groeien, dien je als leidinggevende te zorgen voor twee dingen:

1. Een prettig en psychologisch veilig werkklimaat, waarin mensen worden gezien en gehoord, waarin er ruimte is voor tegenspraak en waarin hun inbreng op waarde wordt geschat.
2. De noodzakelijke randvoorwaarden waarmee individuen of teams hun werk goed kunnen uitvoeren.

Marc Lammers, oud-trainer van de Nederlandse hockeydames en auteur van Flow. Van goed naar goud, heeft op beide punten een aantal mooie suggesties vanuit de sportcoaching. Ook hij ziet (in navolging van grondlegger en psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi) ‘in de flow zijn’ als de ruimte waar topprestaties geleverd worden: het is de plek waar de uitdagingen (doelen) en de vaardigheden (ervaringen) perfect samenvallen.

“Debutanten spelen meestal goed”, licht Lammers toe in zijn veelbekeken YouTube masterclass: “Ze zijn zo, hop, in de flow, want niet gehinderd door al te hoge verwachtingen of ervaring. (…) Totdat we hen nieuwe uitdagingen stellen, dan zijn ze uit de flow, tot ze ook die vaardigheden weer beheersen.”

Naast een balans tussen uitdagingen en capaciteiten (zie afbeelding hierboven) is voor winnende prestaties op het veld of op de werkvloer eigenaarschap heel belangrijk. Je komt pas in de flow als je echt ‘owner’ bent van je plan, het project, je betrokken bent en de strategie mede zelf hebt vormgegeven. “Creëer met medewerkers een duidelijke structuur van goede collectieve afspraken, die geeft ruimte voor avontuur”, aldus Lammers. “Laat mensen vervolgens zelf als eigenaars beslissingen nemen. En mocht het een keer fout gaan, dan ben je er voor hen: dat is immers je rol als leidinggevende en coach.”

Lammers pleit er verder voor om naast de SMART-doelen die allemaal wel kennen vooral ook motivatie (waar doe je het voor?) en samen groots dromen te stimuleren. Hij noemt deze doelen SMOOTH. Deze SMOOTH-doelen die – voor de veiligheid – alleen binnen het team/ de organisatie besproken worden, zijn naast Specifiek, Meetbaar en Tijdsgebonden ook Onacceptabel, Onrealistisch en Hilarisch. ‘Onrealistische’ droomdoelen brengen een team of organisatie vaak verder dan de reguliere SMART-geformuleerde doelen.

Kijk bijvoorbeeld naar de onderstaande foto waarop Dijk (links) en een zeer jonge Van Emmerik (rechts), 25 jaar geleden ietwat klungelig naast hun allereerste bedrijfsbordje staan. Hun op dat moment hilarische droomdoel was om het beste HR-adviesbureau van Nederland te worden. Inmiddels is het onrealistische doel van toen, met een nummer 1 notering in de MT1000 runner up-lijst, lang niet meer zo vergezocht of onacceptabel.

Mensen naar een hoger plan brengen kan niet zonder aandacht voor vitaliteit. In de flow komen lukt medewerkers pas als ze zich fit voelen, lekker in hun vel zitten en goed in shape zijn. Uit onderzoek blijkt dat als je fitter bent, je ook sneller en betere beslissingen neemt. Daarnaast is het voor mentale fitheid belangrijk dat mensen het gevoel hebben dat hun bijdrage ertoe doet. Besteed dus niet alleen maar aandacht aan de ‘topscoorder’, maar ook aan de spreekwoordelijke keeper en verdediger. “Geef ook erkenning aan degenen die achterin het veld staan, of misschien wat stiller zijn”, aldus Lammers.

Een globale vuistregel: richt je op het vergroten van de sterke punten van je medewerkers en minder op hun zwakke punten.

Ben je samen met je medewerkers en/of team(s) lekker bezig geweest met de voorgaande suggesties en is men inmiddels in de flow aan het werk aan een project of taak? Dan is het tijd om als leidinggevende een stap terug te doen. Of, in de woorden van de sportcoach: “Tijdens de wedstrijd moet je geen tactiek meer bespreken, daar raken mensen van uit de flow. Gewoon lekker spelen en vertrouwen op wat je kunt.” En: de focus tijdens het (team)werk ligt op dat moment niet meer zozeer op winnen/topdoelen behalen maar op de eigen taak en de eigen rol van mensen, die ze zo goed mogelijk uitvoeren.

Het is natuurlijk hartstikke mooi en waar wat coach Lammers zegt: capaciteiten en motivatie + een vruchtbare omgeving zorgen ervoor dat mensen hun potentie kunnen waarmaken. Goed voor je mensen, goed voor de organisatie. De werkelijkheid op kantoor, de werkvloer of de OK is echter vaak nog net iets complexer dan op het hockeyveld. Merk je dat het ergens spaak loopt met een medewerker of in een team? En kun je daar een frisse, expert-blik bij gebruiken?

Of gaat het goed, en ben je juist benieuwd hoe jullie de ontwikkeling en vitaliteit van medewerkers in 2020 naar een nóg hoger plan kunnen brengen? Onze diensten reiken van teamcoaching en vitaliteitsworkshops tot individuele professionele ontwikkeling en – als het echt niet anders kan – outplacement. Ook dit decennium denken onze adviseurs weer graag met je mee.