Q&A - Eerste hulp bij assessmenthorror: onze psycholoog-assessor legt uit

Voordat we de minder leuke ervaringen (en de bijbehorende tips) induiken, mag ook gezegd worden dat we gelukkig vaak horen dat kandidaten het assessment als positief ervaren. Ook als mensen er van tevoren als een berg tegenop hebben gezien, is het merendeel uiteindelijk opgelucht en verrast als alle onderdelen erop zitten. Ook – of juist – als het even confronterend is (en daarmee niet per se ‘leuk’) halen de meeste kandidaten uit de betreffende onderdelen waardevolle inzichten.

En dan nu de vragen.

Vraag #1: Beste manier van werken

Ik kon tijdens het assessment niet op een manier werken waarbij ik goed uit de verf kom. Dat vond ik best frustrerend. Ergens snap ik wel dat iedere kandidaat voor de functie dezelfde randvoorwaarden krijgt (tijd, wel/geen toegang tot naslagwerken/ internet etc.), maar is het niet ook de bedoeling dat men mijn beste kant en volle capaciteiten ziet?

Antwoord

Een hele begrijpelijke vraag, omdat een assessmentomgeving inderdaad anders is dan je gewend bent. Iets wat goed is om te bedenken is dat een assessment niet bedoeld is om je inhoudelijke kennis in kaart te brengen. Het is daarom ook niet toevallig dat je vaak een rollenspel of opdracht krijgt die in eerste opzicht weinig op je huidige werk lijkt. Dit is een bewuste keuze zodat we niet gaan meten hoeveel je van een onderwerp afweet (dat zou namelijk een kennistest zijn en geen assessment), maar we juist kunnen kijken naar je (basis)gedrag en persoonlijk profiel.

Daarnaast is het altijd goed om aan te geven wanneer je merkt dat iets tegenzit tijdens een assessment. Wanneer iets je frustreert, wordt je spanningsniveau waarschijnlijk alleen maar hoger, kom je minder goed uit de verf en kom je in een vicieuze cirkel terecht. Een tip om assessments zo ontspannen mogelijk te beleven is om je er ook een beetje ‘aan over te geven’. Uiteraard wil je je beste kant laten zien, maar pas op dat dit niet doorschiet in te veel prestatiedruk. Kandidaten die een assessment zoveel mogelijk onbevangen en nieuwsgierig tegemoet treden, ervaren de dag vaker als ontspannen en waardevol.

Vraag # 2: Tijdsdruk

Ik heb tot nu toe twee assessments gedaan in mijn loopbaan en liep beide keren aan tegen de tijdsdruk bij sommige opdrachten. Wat is nu beter, zoveel mogelijk vragen beantwoorden/ de opdracht afronden, met meer fouten – óf de vragen die je invult/ het deel dat je af krijgt zo goed mogelijk maken?

Antwoord

Tijdsdruk is een bekende ‘vijand’ tijdens assessments. Helaas is hier geen zwart/wit antwoord op. Het is niet per definitie beter om sneller te zijn als dat betekent dat je meer fouten maakt. Het is wel goed om vooraf te oefenen in het omgaan met tijdsdruk. Je weet dan van tevoren beter hoe je erop reageert. En je kunt ontdekken of je misschien onnodig veel tijd besteedt aan een vraag of dat je door de druk juist vaak te snel een antwoord geeft en daarom fouten maakt. Bij onze intelligentietest met tijdsdruk is onze tip wel altijd: houd de tijdsbalk in de gaten en vergeet niet om op tijd een antwoord te geven, want een blanco antwoord is sowieso fout.

Vraag #3: Onnodige ‘schooltestjes’

Bij mijn laatste assessment voor een managementfunctie kreeg ik onnodige ‘schooltestjes’ die weinig met de benodigde capaciteiten en het niveau van de functie te maken leken te hebben. Ook de leidinggevende die ik sprak vond de betreffende testen niet zinvol, maar: ‘dit moet van HR’. Het niet goed maken van deze testen leidde echter wel tot beëindiging van de procedure met mij als kandidaat. Hoe werkt dit bij jullie?

Antwoord

Uiteraard ben ik meteen nieuwsgierig naar wat er met ‘schooltestjes’ wordt bedoeld. Zo heb je testen die misschien schools lijken, maar wel degelijk een voorspellende waarde hebben. Een ander aspect is dat de testen moeten aansluiten bij de functie waarvoor iemand op assessment komt. Een uitgebreide intake met de werkgever door een psycholoog is dan ook voor ons de manier om passende instrumenten in te zetten. Een tip voor jou als kandidaat: vraag wat een test meet en waarom het wordt ingezet wanneer je hieraan twijfelt. Het kan soms op het eerste oog niet relevant voelen, maar een psycholoog kan hier als het goed is altijd een onderbouwing voor geven.

Vraag #4: Onduidelijke opdracht

Bij één van de opdrachten, was me onvoldoende duidelijk wat er van me gevraagd werd. Op mijn vraag op toelichting kreeg ik vage antwoorden. Dus heb ik de opdracht maar gemaakt zoals ik dacht dat goed was. De feedback achteraf was: ‘dit was niet de bedoeling’. Had ik toch nog beter moeten doorvragen? Je wilt ook niet dom overkomen natuurlijk.

Antwoord

Dit is een vervelende ervaring waarvan het logisch is dat je hierdoor nu misschien wat sceptisch naar assessments kijkt. Want vragen om verduidelijking is wat ons betreft juist iets heel goeds. Het laat zien dat je het assessment serieus neemt en ervan wilt leren. Mocht je ervaren dat er niet goed op gereageerd wordt, maak ook dat bespreekbaar. Licht bijvoorbeeld toe dat je om verduidelijking vraagt omdat je het belangrijk vindt een onderdeel goed te maken. Als je een vaag antwoord krijgt, geef dan ook aan dat het je toch nog niet duidelijk is. Een gouden tip bij assessments is om altijd op tijd aan te geven dat er iets is wat je in de weg zit, omdat klachten achteraf geïnterpreteerd kunnen worden als weerstand op de resultaten.

Vraag #5: Niet volledig hersteld

Ik heb gesolliciteerd bij een nieuwe werkgever, een assessment is onderdeel van de procedure. Ik ben alleen nog niet volledig hersteld van de overbelasting in mijn huidige baan. Ik ben bang dat als ik dit vertel, ik sowieso uitgesloten word. Of anders dat mijn overbelasting uit het assessment zal blijken. (In mijn branche is voltijd werken de norm en heb je bij een gat in je cv ook echt iets uit te leggen.) Wat kan ik het beste doen?

Antwoord

Dit is een situatie die wij vaker zien en die inderdaad complex kan zijn. Allereerst is het algemene advies bij een assessment om er zo fit en uitgerust mogelijk aan te beginnen. Je zorgen dat je overbelasting zichtbaar kan worden in het assessment zijn begrijpelijk, want het kan inderdaad je resultaten beïnvloeden. Wanneer iemand overbelast is en bij ons op assessment komt, bellen wij graag van tevoren om in te schatten of een assessment op dit moment wel passend is en/of om te kijken hoe wij er rekening mee kunnen houden. Omdat wij bij D&VE ook re-integratietrajecten begeleiden, is dit voor ons geen onbekend terrein.

Wat betreft het aangeven van je belastbaarheid bij een sollicitatie: dat blijft een persoonlijke afweging. Ons advies is om er niet over te liegen, maar je hebt natuurlijk wel verschillende manieren om je situatie uit te leggen. De nadruk leggen op wat je ervan hebt geleerd bijvoorbeeld, is vaak onze tip hierin. Bedenk ook dat als je nog niet volledig hersteld bent, het prettig is als je nieuwe werkgever kan meedenken over hoe je jouw werk kunt inrichten zodat het past bij je huidige belastbaarheid.

Wat tot slot nog goed is om te weten is dat wij onder de beroepscode van het NIP werken en dat wij dus geen inhoudelijke informatie mogen delen zonder toestemming. Mocht er uit het assessment blijken dat wij op dit moment een kwetsbaarheid zien, delen wij dit nooit zonder je toestemming (dat is je recht als kandidaat).

Ik hoop hiermee wat van de ‘pijnpunten’ van assessments verlicht te hebben. En tot slot: bedenk wat ervaringen uit het verleden betreft ook dat het ene assessment het andere niet is. De kwaliteit kan wel degelijk verschillen. Als je deelneemt bij een professioneel assessmentbureau wordt je assessment vanuit gedegen expertise specifiek voor jouw situatie en jouw (potentiële) functie samengesteld, kun je goede uitleg verwachten en mooie inzichten achteraf.

Binnenkort een assessment? Bekijk ook nog even de pagina assessment tips.